Z jakim hormonem kojarzą Ci się mężczyźni?
a) testosteronem
b) estrogenami
Zdaję sobie sprawę z tego, że odpowiedź „a” króluje.
Testosteron jest hormonem płciowym, występującym zarówno u mężczyzn i kobiet. Oczywiście, u panów jest on produkowany w znacznie większych ilościach. Odpowiada m.in. za powstawanie męskich cech płciowych, reguluje dojrzewanie plemników i ma działanie anaboliczne, czyli zwiększające wzrost tkanek organizmu.
Skąd w męskim organizmie biorą się estrogeny?
Będzie dla Ciebie zaskoczeniem, jeżeli przeczytasz, że estradiol, czyli jeden z rodzajów estrogenów, pełnią równie ważną rolę u mężczyzn?
U mężczyzn powstaje on z głównie z testosteronu dzięki działaniu enzymu aromataza. Do jego działania należy przeciwdziałanie nadmiernemu gromadzeniu tkanki tłuszczowej, większe od testosteronu.
Miejsce, w którym hormon przyłącza się, aby „nadać” sygnał, nazywa się receptorem. Genetyczne zaburzenia związane z niedoborem receptorów estrogenów typu α u mężczyzn wiążą się z powstawaniem nadmiernej tkanki tłuszczowej.
Szczególnie kładąc nacisk na tą niebezpieczną, gromadzącą się na brzuchu, która ma silny związek z insulinoopornością, niealkoholowym stłuszczeniem wątroby i chorobami metabolicznymi, np. cukrzycą typu 2.
Aromataza zamienia testosteron w estrogeny w różnych tkankach. Działa również w mózgu, szczególnie części zwanej podwzgórzem, która odpowiada między innymi za apetyt i wydatkowaną energię. Komórki nerwowe takżę mogą sytezować estriadol de novo, czyli od zera z cholesterolu.
Jak w estrogeny działają u mężczyzn, jeżeli chodzi o masę ciała?
Z badań na zwierzętach wynika, że estrogeny prawdopodobnie uwrażliwiają tkanki na działanie leptyny, innego hormonu, który w odpowiednich ilościach zapewnia sytość.
Ma również inne, nie bezpośrednie działanie jeżeli chodzi o regulację apetytu. U mężczyzn o jego niższym poziomie, w badaniach były obserwowane objawy depresyjne i otyłość.
Częstym sposobem na radzenie sobie ze złym humorem, jest jego zajadanie, można więc odnaleźć tu związek. W tym momencie mówi się jednak o ostrożnym przenoszeniu wyników tych badań na zwierzętach na ludzi.
Jeżeli chodzi o budowanie masy mięśniowej, pewna ilość estrogenów jest również potrzebna. Przyczyniają się one do zwiększania poziomu hormonu IGF-1, który wspomaga budowanie masy mięśniowej.
Jak estrogeny działają na tkankę tłuszczową u kobiet?
U kobiet estrogeny w tkance podskórnej działają pośrednio rozkładając zgromadzone w niej tłuszcze (nie mylić ze „spalaniem”). Jest to jedynie uwalnianie do krwiobiegu kwasów tłuszczowych, co nie znaczy, że zostaną one zużyte jako źródło energii. Nie potwierdzono jednak takiego samego działania u mężczyzn.
Czy soja i piwo powodują, że mężczyźni mają za dużo estrogenów?
Wspomnę, że soja i piwo, w środowisku ćwiczących mężczyzn, są często obarczane winą za nadmierną ilość estrogenów. Nauka mówi jednak, że w takich ilościach, w jakich są normalnie przyjmowane, nie są w stanie w stanie istotnie wpłynąć na zaburzenie pracy gospodarki hormonalnej.
Trzeba by zjeść 0,5 kg tofu w ciągu dnia, żeby ilość przyjętych fitoestogenów, czyli substancji roślinnych naśladujących estrogeny, mogło w jakikolwiek sposób zaburzyć prawidłowo funkcjonującą męską gospodarkę hormonalną.
Ciekawie opisuje to Damian Parol w artykule „Czy soja psuje męską gospodarkę hormonalną?”
Czy estrogeny zawsze są pożądane u panów?
Najbardziej istotne jest to, że zarówno ani za wysoki, ani za niski poziom estrogenów nie jest odpowiedni. Na przykład estron, w odpowiedniej ilości przyczynia się do redukowania tkanki tłuszczowej, w za dużej jednak ma działanie przeciwne.
Układ hormonalny jest bardzo wrażliwym i czułym na zmiany systemem. Znaczenie więc gra odpowiedni stosunek estrogenów do testosteronu w męskim organizmie. Nadmiar pierwszych z nich jest często powiązany z nadmierną masą tkanki tłuszczowej u mężczyzny i otyłością.
W przypadku otyłości nadmiar estrogenów pojawia się, ponieważ wspomniana wcześniej aromataza jest szczególnie aktywna w tkance tłuszczowej. W związku z wysoką jej zawartością, duże ilości testosteronu zamieniane są w hormony kojarzone z płcią żeńską. W ten sposób tworzy się jakby błędne koło.
W związku z tym, żeby przywrócić równowagę, pierwszym działaniem nie powinno być manewrowanie hormonami, tylko w tym przypadku, praca u podstaw.
Czyli prościej mówiąc, redukcja masy ciała.
Źródło:
Estrogens and Body Weight Regulation in Men. Adv Exp Med Biol. 2017;1043:285-313.
https://www.muscleandstrength.com/articles/effects-of-estrogen-on-body-composition