holistyczniezdrowi

Jaką wybrać dawkę kwasu foliowego? Najczęstsze błędy

Spis treści

Obecnie większość kobiet planujących ciążę oraz w ciąży wie, że konieczna jest suplementacja kwasu foliowego. Część z nich nawet jest świadoma konieczności suplementacji folianami, zamiast samego kwasu.

Kwas foliowy jest kluczowy szczególnie we wczesnej ciąży dla syntezy DNA oraz prawidłowego rozwoju maluszka i redukcji ryzyka wad cewy nerwowej czy zespołu Downa.

Przeprowadzone w późniejszych latach obserwacje wskazują również na wpływ suplementacji na ograniczenie występowania wad serca, wad układu moczowego, defektów kończyn, rozszczepu wargi i podniebienia oraz stanu przedrzucawkowego. Jest także ważny dla mam, bo odgrywa istotną rolę w produkcji krwi.

Nic nie zastąpi folianów dostarczanych wraz z żywnością, między innymi pod postacią zielonolistych warzyw np. sałaty, szpinaku, jarmużu, brokułach, nasionach roślin strączkowych. Jednak przed ciążą, a szczególnie w czasie jej trwania i podczas karmienia piersią, ilość dostarczana z pokarmem jest zbyt mała. Dlatego konieczna jest suplementacja.

Zbyt późne rozpoczęcie suplementacji

Większość mam wie, że suplementacja folianów lub kwasu foliowego w czasie ciąży jest niezbędna. Jednak spora część z nich nie jest świadoma, że aby zapewnić odpowiedni jego poziom już od samego początku ciąży, suplementację należy rozpocząć co najmniej 12 tygodni przed planowaną ciążą.

Nie jest błędem również nieprzerwana suplementacja, jeżeli ciąża nie jest planowana, ale się jej nie wyklucza. 

Zbyt niska dawka kwasu foliowego

Dawka kwasu foliowego zależna jest od kilku czynników, w tym stanu zdrowia czy przyjmowanych leków. Rozróżniamy 3 możliwe dawki: 0,4 mg, 0,8 mg oraz 5 mg (w II trymestrze ciąży zmniejszane do 0,8 mg).

Całkowicie zdrowe kobiety mogą przyjmować 0,4 mg. Jeżeli natomiast przyszłej mamy dotyczą:

  • choroby jelit (np. celiakia, colitis ulcerosa), nerek lub wątroby, 
  • otyłość lub cukrzyca, 
  • albo przyjmuje ona leki przeciwpadaczkowe, dawka powinna być wyższa. 

Konieczna jest ona również jeżeli mama przyjmuje:

  • metforminę (np. ze względu na PCOS), 
  • przed ciążą paliła papierosy, albo 
  • jeżeli w rodzinie lub wcześniejszych ciążach występowały wady płodu.

Najwyższa dawka – 5 mg – jest zarezerwowana dla kobiet,w których rodzinie (lub u taty dziecka) występuje wada cewy nerwowej.

Brak suplementacji witaminy B12 przy wyższych dawkach

Dawka powyżej 0,4 mg wymaga dodatkowej suplementacji witaminy B12. Kwas foliowy po dostarczeniu go do naszego organizmu podlega wielu przemianom, w których wykorzystywana jest witamina B12. 

Przy niedoborze witaminy B12 może w naszym organizmie pozostawać nadmiar niezmetabolizowanego kwasu foliowego, który może pobudzać komórki układu odpornościowego.

Przy niedoborze witaminy B12 może dojść również do hiperhomocysteinemii i powikłań ciąży.

Zbyt wysoka dawka kwasu foliowego

Niektóre mamy chcą na zapas dostarczyć sobie kwasu foliowego w dawce wyższej niż 0,4 mg. Na przykład stosują dawkę 0,8 mg “w razie gdyby” miały niestwierdzoną mutację MTHFR. Nie stwierdzono jednak korzyści ze stosowania dużych dawek kwasu foliowego, a może on wręcz niekorzystnie wpływać na zdrowie.

Jeżeli nie ma konkretnych wskazań, naprawdę wystarczy stosowanie dawki 0,4 mg.

Stosowanie kilku preparatów wieloskładnikowych

Niekiedy mamy w okresie prekoncepcyjnym, chcąc dobrze przygotować się do ciąży, stosują wiele preparatów na raz. Np. suplement dla kobiet planujących ciążę zawierający kwas foliowy, do tego myo-inozytol (szczególnie dotyczy to mam z PCOS), który równie często dodatkowo zawiera kwas foliowy i preparat z witaminami z grupy B – a kwas foliowy również należy do grupy tych witamin (to witamina B9).

Co za dużo, to nie zdrowo, i pomijając fakt, że przy większych dawkach należy też dodawać witaminę B12, można po prostu “przedobrzyć”.

Suplementacja samych folianów

Jest to punkt szczególnie ważny dla dziewczyn, które suplementują kwas foliowy w dawce wyższej niż 0,4 mg, także jeżeli to robią ze względu na mutację MTHFR. Niektóre z nich wybierają zamiast kwasu foliowego lub ich połączenia z folianami, tylko foliany. 

Nigdy nie jest jednak tak, że w naszym organizmie przemiana do jego aktywnych form jest zablokowana w 100%.

Zazwyczaj jest to 40-70%. W związku z tym, Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca suplementację połączenia kwasu foliowego z folianami w stosunku 1:1 (czyli 0,4 mg kwasu foliowego + 0,4 mg folianów). 

Brak kontynuacji suplementacji podczas karmienia piersią

Nie tylko okres prekoncepcji i ciąży niesie za sobą konieczność suplementacji kwasu foliowego. Również w czasie karmienia piersią jest na niego zwiększone zapotrzebowanie.

Niewłaściwa dawka przy stosowaniu metforminy

Stosowanie metforminy przed ciążą (na przykład ze względu na PCOS czy insulinooporność) jest przesłanką do zwiększenia dawki kwasu foliowego.

Artykuł jest jednym z fragmentów ebooka „Dieta dla Płodności”, w którym został on rozszerzony o dodatkowe informacje na temat wyboru konkretnych preparatów.

Ebook dostępny jest wersji z jadłospisem lub bez. W naszym sklepie znajdziesz również inny jadłospis wspierający płodność 🙂


Źródło: 

Folate supplementation during the preconception period, pregnancy and puerperium. Polish Society of Gynecologists and Obstetricians Guidelines. Ginekol. Pol. 2017; 88 (11): 633–636 (DOI: 10.5603/GP.a2017.0113).

Zofia Pomes

Zofia Pomes

Jestem założycielką HZ, które powstało z potrzeby przekazywania wiarygodnej, opartą o naukę, lecz podanej w lekki sposób wiedzy z zakresu zdrowia. Ukończyłam dietetykę na poznańskim Uniwersytecie Medycznym i jako dietetyk pracuję od 2016 roku. Jestem autorką ebooków m.in. PCOS od A do Z oraz Dieta dla płodności z naszego sklepu.
Scroll to Top