Czy można uzależnić się od cukru?

Jesteś uzależniony od cukru, czas na detoks. Czy na pewno?

Znam może 2 osoby, które na widok czekolady, zazwyczaj mówią:

– Dziękuję. Poproszę schabowego.

To, że lubimy smak słodki jest naturalne i wrodzone. Mleko mamy jest słodkie, co powoduje, że dziecko chętniej je pije, więc może zdrowo się rozwijać. Małe dzieci lubią słodycze bo rosną, a słodycz jest oznaką obecności źródła energii. W późniejszym wieku jednak, przyzwyczajeni do słodkiego smaku, często sięgamy po słodycze automatycznie, mówiąc, że nie możemy się im oprzeć.

Tak, to na pewno uzależnienie od cukru!

Zacznijmy od podstaw. W tym przypadku, definicji uzależnienia:

„to nabyty stan zaburzenia zdrowia psychicznego i fizycznego, który charakteryzuje się okresowym lub stałym przymusem wykonywania określonej czynności lub zażywania psychoaktywnej substancji chemicznej”

Substancji psychoaktywnej –  tymi substancjami są: narkotyki, nikotyna, kofeina i alkohol.

Koniec kropka, cukru nie ma. Według tej definicji nie istenieje jednak uzależnienie od cukru, bo nie jest ona substancją psychoaktywną.

Rozróżniamy jednak dwa główne rodzaje uzależnienia: fizjologiczne (od substacji) i psychiczne (od czynności). Poszukiwania słodyczy bo „muszę zjeść coś słodkiego”, można zakwalifikować to drugiego rodzaju. Jednak… jest to nieco naciągane.

Jedno strategiczne pytanie:

Czy kiedy potrzebujesz zjeść coś słodkiego, a przed Tobą leżałaby kostka cukru, zjesz ją?

Jeżeli tak, i to zawsze, faktycznie może być problem (o ile nie chorujesz np. na cukrzycę i masz akurat hipoglikemię). W tym momencie zgłosiłabym do lekarza lub psychologa. Jeśli nie, zachęcam Cię do dalszego czytania.

Może jednak cukier jest substancją psychoaktywną?

Argumenty za tym, że można uzależnić się od cukru:

• Wyżej wymienione substancje psychoaktywne działają na rejony uwalniające w mózgu dopaminę – hormon, który powoduje uczucie przyjemności. U zwierząt objawia się to przymusem szukania danej substancji niezależnie od tego czy stanowi to zagrożenie. Aby substancja działała, potrzeba jej także w coraz większej ilości. Czy trochę nie jest tak ze słodyczami?
  
  Możesz jeść słodycze coraz częściej, coraz więcej, coraz bardziej słodkie, a myśl o koniecznej wizycie u dentysy i łatwo zdobytych kilogramach przestaje Cię przerażać?
  
• Rzeczywiście dzieje się tak jak na przykład w przypadku alkoholu. Długi brak dostępu, przy przyzwyczajeniu do jego obecności, może powodować zachowania typowe dla uzależnienia.
  
• Faktycznie, cukier i smak słodki pobudzają w mózgu rejony związne z dopaminą. Jednak to działanie jest nieco inne.

Argumenty przeciw temu czy można uzależnić się od cukru:

• Trudno mówić o uzależnieniu od samego cukru, jeżeli zazwyczaj nie spożywamy go jako jedynego produktu, tylko jako jeden z wielu składników, które również mają smak i aromat.
  
• Odpowiedź dopaminowa na skutek obecności cukru jest znacznie słabsza i trwa krócej niż w przypadku substancji psychoaktywnych, jej poziom szybko wraca do punktu wyjścia. W przypadku np. kokainy, odpowiedź utrzymuje się długo na podwyższonym poziomie.

Czy uzależnienie przypadkiem nie jest usprawiedliwianiem się i zwalaniem odpowiedzialności na siłę silniejszą od nas?

Nauka wciąż spiera się o to, czy istnieje coś takiego jak uzależnienie od jedzenia. Przecież jesteśmy od niego naturalnie „uzależnieni” – nie jest możliwe życie bez pokaramu na dłuższą metę.

Są jednak pewne substancje o większym potencjale sięgnięcia po nie np. słodycze czy słone przekąski. Odpowiedź na cukier i typowe substancje uzależniające jest jednak zupełnie inna. W przeciwieństwie np. do narkotyków, kiedy postaram się przez dłuższy czas jeść mniej słodko, odzwyczajamy się i nie potrzebujemy takiej ilości słodkiego smaku.

Ciągła ochota na słodycze – co z tym zrobić?

1. Po pierwsze, trzeba do zmiany podejść świadomie. Wiedząc, że prawdopodobnie jeszcze nadejdzie taki moment, kiedy nam nie wyjdzie. Jednak w taki, wypadku nie należy się zrażać, tylko traktować to jako naukę.

2. Tymczasowo zmniejsz ilość stosowanego cukru od połowę. Jeżeli to możliwe, wykorzystuj produkty słodzone słodzikami.

3. Zostaw w diecie kilka ulubionych słodyczy, stosuj je świadomie, nie jako reakcję na pierwszy impuls – konieczność zjedzenia czegoś słodkiego. Pamiętaj, że zakazy rodzą chęć złamania ich 😉

Pamiętaj, aby Twoja dieta była pełna składników odżywczych. Chęć na słodkie może pochodzić w powodu jakościowego niedożywienia. Jakościowe niedożywienie to takie, kiedy energii dostarczasz sobie odpowiednio dużo, ale za tą energią nie idą wartości odżywcze.

   4. Częstą przyczyną obserwowaną w moim gabinecie dietetycznym online jest insulinooporność i wahania glukozy we krwi. Może warto wykonać diagnostykę insulinooporności i test OGTT?

Zazwyczaj po wyeliminowaniu insulinooporności ochota na słodycze znacznie się zmniejsza.

Więcej o diagnostyce insulinooporności posłuchasz w tym podcaście:

Podsumowując

Można przyzwyczaić się do wysokiej ilości cukru i słodyczy w diecie. Smak słodki wpływa na rejony w mózgu, które aktywują się u osoby uzależnionej od substancji psychoaktywnej.

Jest to jednak działanie znacznie słabsze i nie wywołuje trwałych zmian z mózgu. Jesteśmy sobie z tym w stanie poradzić samodzielnie. Istnieje jednak szereg zaburzeń odżywiania, kiedy zachowania związane z jedzeniem wychodzą spod naszej kontroli. Wtedy warto udać się do specjalisty.

Z tymi radami i pytaniami zostawiam Cię na dzisiaj.

Daj znać,  jak to wygląda u Ciebie i zostaw komentarz lub napisz do mnie pod adres zofia.pomes@holistyczniezdrowi.pl

Jeżeli potrzebujesz pomocy w walce z ochotą na słodycze, chętnie Ci pomożemy 🙂 Skorzystaj z konsultacji lub jadłospisów, które pomagają unormować stężenie glukozy we krwi, i dzięki temu zmniejszyć ochotę na słodkie

Źródło

Westwater ML, Fletcher PC, Ziauddeen H. Sugar addiction: the state of the science. Eur J Nutr. 2016;55(Suppl 2):55-69.