Na czym polega insulinooporność?

O insulinooporności wiele się mówi, rośnie świadomość na jej temat. Powstaje coraz więcej publikacji, książek. Bardzo dobrze, bo o tym trzeba mówić. Insulinooporność to nie choroba, tylko stan metaboliczny i jeżeli odpowiednio wcześnie wdrożone zostaną konkretne kroki, możemy w 100% sobie z nią poradzić.

Insulinooporność nie boli, dlatego mieć na jej temat świadomość, by zacząć działać odpowiednio wcześnie.

Insulinooporność – na czym polega?

Hasło “insulinooporność” pada jednak często, ale nie tłumaczy się na czym ona w zasadzie polega. Do tego stopnia, że część osób zamiast insulinooporności, obawia się “insulinoodporności”.* Na insulinę jednak nie możemy być odporni, wtedy raczej nasze szanse przeżycia równałyby się 0, a na “szczęście” możemy być na nią oporni 🙂

*(odporność wiąże się z działaniem systemu odpornościowego, immunologicznego, podczas gdy insulinooporność jest związana z dysfunkcją naszego metabolizmu)

Dzisiaj chciałabym wytłumaczyć Ci, na czym w zasadzie polega insulinoooprność i gdzie leży problem, Dzięki jej lepszemu zrozumieniu, można sprawnie i z większą motywacją z nią sobie poradzić lub jej zapobiec.

Po co nam insulina?

Zanim opowiem o insulinooporności, ważne jest, aby wspomnieć, do czego nam jest potrzebna insulina. Niestety niektórzy myślą, że to “ten okropny hormon, który powoduje tycie”. Tymczasem bez insuliny nie da się żyć.

Insulina, wydzielana przez komórki β wysp trzustkowych, jest hormonem anabolicznym, czyli powodującym “gromadzenie”:

• Pobudza także powstawanie kwasów tłuszczowych i hamuje ich rozpad, przez co doprowadza do magazynowania wolnych kwasów tłuszczowych w postaci triacylogliceroli w tkance tłuszczowej.
• Zwiększa wychwyt aminokwasów przez tkanki i nasila syntezę białka.
• Insulina jest hormonem obniżającym stężenie glukozy we krwi przez zwiększenie wychwytu glukozy przez mięśnie i tkankę tłuszczową. Pobudza gromadzenie glukozy w formie glikogenu w mięśniach i wątrobie.

Dlaczego nie warto bagatelizować insulinooporności?

Mówi się, że insulinooporność, jeżeli nie podejmujemy żadnego działania, w czasie około 10-15 lat od swojego początku może przejść w cukrzycę typu 2.

O ile w przypadku insulinooporności czasami nawet nie trzeba wdrażać leczenia farmakologicznego (czyli najczęściej metforminy), w przypadku cukrzycy jest to już zazwyczaj konieczne i raczej trudno wrócić do stanu wyjściowego.

Dlatego często powtarzam, że insulinooporność to taki sygnał ostrzegawczy organizmu, który mówi “hej, weź się do działania, bo długo tak nie wytrzymam”.

Insulinooporność – konsekwencje

Jej inne konsekwencje to stłuszczenie wątroby (NAFLD), hiperurykemia, czyli zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi, które  może prowadzić do kamicy nerkowej czy dny moczanowej, a także dysfunkcji śródbłonka – czyli warstwy wyściełającej nasze naczynia krwionośne.

Negatywnych konsekwencji jest znacznie więcej i należą do nich także zaburzenia płodności i PCOS.

Skąd się bierze insulinooporność?

Insulinooporność dzielimy na tą, która ma podłoże genetyczne oraz na nabytą. Insulinoopornoć nabyta dotyczy większości przypadków i dzisiaj chciałabym się na niej skupić.

Jak można nabyć insulinooporność?

Przyczyną jest głównie nieodpowiednia dieta prowadzona przez dłuższy czas.

Taką dietą jest dieta bogata w cukry proste, tłuszcze nasycone. Przetworzona i niskoodżywcza. Taka, w której dużo słodyczy, jasnego pieczywa, fast foodów, przetworzonegomięsa i dań przygotowywanych w tradycyjny sposób – w panierce, z zasmażkami, smażonego, z gęstymi, tłustymi sosami na wywarach, z warzywami jako ozdobą,a nie podstawą – mówiąc w ogólny sposób.

Do rozwoju IO przyczynia się też w dużej mierze zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej w organizmie. W dużym uproszczeniu można to przedstawić następująco:

• komórki tkanki tłuszczowej, czyli adipocyty mają ograniczoną pojemność
• przepełnione adipocyty nie mogą przyjąć kolejnej porcji krążących we krwi kwasów tłuszczowych
• trafiają więc one do innych narządów do jej przyjęcia nieprzystosowanych: m.in. tkanki mięśniowej i wątroby, gdzie mają być zmagazynowane
• w tych narządach zaczyna się rozwijać insulinooporność

Na czym polega rolka tkanki tłuszczowej w insulinooporności?

Tkanka tłuszczowa to nie tylko magazyn energii, ale jak pokazują badania ostatnich lat, bardzo aktywny endokrynnie, czyli hormonalnie, organ.

Tkanka tłuszczowa syntetyzuje i wydziela także cytokiny prozapalne, m.in. czynnik martwicy nowotworu (TNF-α). TNF-α w tkance tłuszczowej hamuje aktywność genów związanych z metabolizmem kwasów tłuszczowych i glukozy oraz zmniejsza wydzielanie niektórych adipokin, w tym adiponektyny, co negatywnie wpływa na insulinowrażliwość. 

Na czym polega wpływ aktywności fizycznej w insulinooporności?

Nie chodzi tu tylko o to, ile treningów robisz w tygodniu, tylko ile ruszasz się ogółem. Czy na co dzień żyjesz w systemie samochód-praca-dom, czy jeżeli tylko możesz, wybierasz chodzenie lub rower? Czy odpoczywasz zawsze na leżąco przed komputerem lub telewizorem, czy wychodzisz słuchając podcastu na spacer? 

Przy okazji zapraszam Cię do zasubkrybowania mojego nowego podcastu Holistycznie Zdrowi na Spotify lub Apple Podcast, aby zawsze dowiadywać się o nowych odcinkach na czas! Jest tam również dostępny cały odcinek poświęcony insulinooporności.

Na czym polega insulinooporność – co dzieje się w organizmie?

Pogarszająca się wrażliwość na insulinę zmusza komórki trzustki do jej większej produkcji – tu działa logika “jak nie sposobem, to siłą, panie!”. Insulina musi spełniać swoją funkcję, inaczej w naszej krwi krążyłoby zbyt dużo glukozy, ale jeżeli tkanki są na insulinę oporne, mimo odpowiedniego poziomu we krwi, to organizm próbuje sobie poradzić zwiększając produkcję tego hormonu.

Mięśnie, wątroba i tkanka tłuszczowa

To właśnie tkanka mięśniowa, tkanka tłuszczowa i wątroba odgrywają główną rolę w insulinooporności.

Mięśnie zużywają około 70% krążącej w naszym organizmie glukozy. Jeżeli robią tego w dostatecznym stopniu, np. dlatego, że nie potrzebują = bo mamy za mało ruchu, więc nie pracują na wysokim poziomie, nadmiar glukozy wraca do wątroby. Tam z glukozy powstają kwasy tłuszczowe, w dalszym etapie przyczyniające się do rozrostu tkanki tłuszczowej i pogorszenia wrażliwości insulinowej.

Na czym polega rola stanu zapalnego w insulinooporności?

Insulinooporność i otyłość są związane z rozwojem przewlekłej reakcji zapalnej o niskim natężeniu w różnych tkankach (tłuszczowej, mięśniowej, wątrobie, śródbłonku naczyń krwionośnych). 

Gdy tkanka tłuszczowa traci zdolność magazynowania energii w postaci tłuszczu, dochodzi do uwalniania z niej dużych ilości wolnych kwasów tłuszczowych, a ponadto staje się źródłem cytokin prozapalnych, które aktywują stan zapalny.

Stres – na czym polega jego rola w insulinooporości?

Przy długotrwałym stresie we krwi utrzymuje się podwyższone stężenie wolnych kwasów tłuszczowych, co, jak wspomniano wcześniej, ma związek z rozwojem insulinooporności. 

Wykazano, że krótkotrwały stres może doprowadzić do spadku masy ciała, natomiast długotrwałe narażenie na stres działa odwrotnie. Odpowiada za to wydzielany podczas silnego stresu neuropeptyd Y — białko, które wpływa na wzrost przyjmowania pokarmu i gromadzenie się tłuszczu w organizmie.

Wynika z tego, że insulinooporność to bardzo złożony problem. Na szczęście podatny na nasze działanie: zmiany w diecie, zmiany w ilości ruchu na co dzień i podejście do zdrowia. 🙂

Przy okazji, chciałabym przypomnieć Ci, że wszystkie gotowe jadłospisy dostępne na www.sklepholistyczniezdrowi.pl są przystosowane do potrzeb osób z insulinoopornością! 🙂

Jeżeli chcesz komponować posiłki o niskim ładunku glikemicznym, ale jednocześnie jeść smacznie i bez poczucia, że jesteś na diecie, zajrzyj do sklepu, aby wybrać swój jadłospis 🙂