Insulinooporność to coraz częściej spotykane zaburzenie metaboliczne, które w dużej mierze wynika z szybkiego trybu życia, wybierania pożywienia o niskiej wartości odżywczej (często bardzo mocno przetworzonego), braku ruchu, a w konsekwencji zjadania większej ilości pożywienia niż wskazuje nasze zapotrzebowanie.
Czym więc jest insulinooporność?
Jest to stan, w którym tkanki nie odpowiadają prawidłowo na insulinę – hormon produkowany przez trzuskę. Skutkiem jest nieprawidłowy metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów.
Insulinooporność objawia się hiperinsulinemią, czyli zwiększoną ilością insuliny we krwi (organizm jej potrzebuje, ale z powodu obniżonej wrażliwości tkanek i zmniejszonej odpowiedzi na jej poziom, próbuje poprzez zwiększoną produkcję hormonu zrekompensować sobie te nieprawidłowości). Początkowo jest to efektywne, jednak powoduje odkładanie się dodatkowej tkanki tłuszczowej, która w konsekwencji nasila stopień insulinooporności. Powstaje błędne koło.
W pewnym momencie zdolności produkcyjne trzustki się kończą i za wysoką ilością insuliny idzie wysoki poziom glukozy we krwi, która normalnie jest „chowana” do komórek przez insulinę.
Kolejny element błędnego koła
Nadmiar wolnych kwasów tłuszczowych we krwi, które powinny normalnie trafić do komórek, generuje stres oksydacyjny w komórkach. Chcąc się przed tym bronić, komórka przejmuje funkcję obronną, już „nie ma czasu” na zajmowanie się żywieniem, co jeszcze bardziej nasila insulinooporność. Skutkiem stresu oksydacyjnego jest uszkodzenie naczyń krwionośnych i choroby układu sercowo-naczyniowego.
Jakie są przyczyny insulinooporności?
Do przyczyn insulinooporności należą brak ruchu, zła dieta oraz czynniki genetyczne, a jednym z głównych winowajców jest nadmiar tkanki tłuszczowej, szczególnie tej zlokalizowanej w okolicy brzucha. Zazwyczaj insulinooporność o 10 lat wyprzedza cukrzycę, także jest o co walczyć.
Kiedy można podejrzewać IO?
- u osób otyłych, szczególnie jeżeli tkanka tłuszczowa gromadzi się na brzuchu
- u kobiet z PCOS, po przebytej cukrzycy ciążowej
- u dziecka które miało masę urodzeniową powyżej 4 kg
- w rodzinach gdzie obecna jest cukrzyca, zuburzenia lipidowe (np. za wysokie stężenie tzw. cholesterolu)
- przy obserwowanych: zmęczeniu, zaburzeniach koncentracji, ciągłej chęci na słodycze, senności, zwłaszcza po posiłkach i złym samopoczuciu po posiłkach bogatych w węglowodany
Jak rozpoznaje się insulinooporność?
Brak jednoznacznych kryteriów, jednak najpewniejszym i najdokładniejszym sposobem jest uwzględnienie dwóch badań: test OGTT czyli test obciążenia glukozą oraz krzywa insulinowa, a także obliczony na ich podstawie wskaźnik HOMA-IR.
O tym jak prawidłowo przygotować się do testu OGTT, aby jego wynik był wiarygodny, przeczytasz w tym artykule: Doustny test tolerancji glukozy (OGTT) – jak się przygotować, jak przebiega, o czym pamiętać?
Co dalej po rozpoznaniu?
Przede wszystkim modyfikacji powinna ulec dieta. Co ważne, trzeba sobie uświadomić, że jest to zmiana na zawsze, bo insulinooporność nie jest chorobą zakaźną, w której wirus zostanie wyeliminowany przez organizm i wszystko wróci do normy. Jednocześnie, uważam że to duży plus.
Dieta zmodyfikowana pod kątem insulinooporności nie będzie kolejną „cudowną dietą”, a insulinooporność będzie motywować ku dobrym zmianon w stylu życia, które będą miały wpływa również na inne aspekty zdrowia.
Zalecana dieta to dieta o niskim indeksie glikemicznym, najlepiej z uwzględnieniem niskiego ładunku glikemicznego.
O diecie z niskim indeksem i ładunkiem glikemicznym możesz przeczytać tutaj.
Drugim nieodłącznym elementem powinien być ruch
Jaki? – taki, który będzie sprawiał przyjemność i nie zostanie zarzucony po kilku tygodniach.
Dzięki aktywności fizycznej mięśnie (które jak wszystkie inne komórki mają receptory insulinowe, ale jest ich tu szczególnie dużo), stają się tkanką bardziej wrażliwą na insulinę.
Co ciekawe, u dwóch osób o tej samej masie ciała, z tą różnicą, że jedna jest aktywna fizycznie, a druga nie, zapotrzebowanie na insulinę może różnić się o połowę, na korzyść tego, który więcej się rusza!
Jeżeli mimo tych zabiegów nie zauważa się poprawy, wprowadza się leki zawierające metforminę.
Masz insulinooporność? To nie koniec świata, tylko początek zmian
Jeżeli chcesz, żeby ktoś czuwał nad Twoją zmianą, chętnie Ci pomożemy 🙂 Razem z Alicją pomogłyśmy już wielu osobom, których dotyczyła insulinooporność. Zobacz jak może wyglądać współpraca indywidualna.