Leczenie dietetyczne w PCOS jest pierwszym i najistotniejszym czynnikiem warunkującym poprawę równowagi hormonalnej organizmu kobiety. Do jego głównych celów należy zmniejszenie insulinooporności i obniżenie masy ciała, jeżeli jest ona zbyt wysoka. Działania te ciągną za sobą poprawę wszystkich innych parametrów i pozwalają na przywrócenie regularnego cyklu miesięcznego, owulacji i redukcję objawów zaburzonej równowagi hormonalnej.
Diagnoza nie jest końcem. Jeżeli tylko chcesz, może być początkiem Twojej przygody ze zdrowym odżywianiem.
PCOS – co właściwie oznacza?
Rozwijając skrót dowiadujemy się, że PCOS to pierwsze litery od angielskiej nazwy zespołu policystycznych jajników – policystycznych czyli wielotorbielowatych. Na kobiecym narządzie w tym wypadku znajduje się wiele małych torbieli. PCOS jest zaburzeniem hormonalnym, którego objawy wiążą się z nadmierną obecnością męskich hormonów płciowych, nieprawidłowym stosunkiem hormonów LH do FSH oraz często tym, co interesuje nas najbardziej – podwyższonym poziomem insuliny i insulinoopornością.
Warto wspomnieć, że przyczyny nie są dobrze poznane, mówi się jednak o podłożu genetycznym. Co istotne, obecnie występuje nadrozpoznawalność PCOS. Bywa, że diagnoza jest stawiana zbyt pochopnie, a nie każdy z objawów jest od razu sygnałem mówiącym, że to właśnie zespół policystycznych jajników.
O objawach i diagnozie (której nie można sobie postawić na podstawie własnych obserwacji, a jedynie po konsultacji wspartej kilkoma badaniami u lekarza), można poczytać tu:
oraz
Czy przy PCOS = niepłodność?
Często towarzyszącym diagnozie zdaniem, które słyszy pacjentka jest „Nie może pani mieć dzieci, przykro mi”.
Jest to absolutna nieprawda i przejaw ignorancji. Leczenie dietetyczne ma niesamowitą moc przywracania kobiecego zdrowia na właściwe tory. Co najważniejsze, jest to postępowanie dostępne dla każdej z Was na wyciągnięcie ręki!
Dlaczego dieta jest rozwiązaniem?
Istota postępowania dietetycznego w PCOS opiera się głównie na zarządzaniu gospodarką insulinową. W dietetyce znamy na to sprawdzone i skuteczne sposoby. Dzięki odpowiedniemu postępowaniu zmniejszamy ryzyko lub redukujemy objawy zaburzeń metabolicznych takich jak: otyłość lub nadwaga, dyslipidemie, cukrzyca typu II i nadciśnienie tętnicze.
Główne czynniki, które mają znaczenie w przypadku PCOS
Otyłość i nadwaga
Często PCOS towarzyszy nadwaga lub otyłość. Sama redukcja masy ciała przynosi często niesamowite efekty. Znaczną poprawę przynosi już redukcja 5% masy ciała. W przypadku kobiety ważącej 80 kg, będą to 4 kg. Jest to wartość, która jest osiągalna już w 1-2 miesiące, pod warunkiem wprowadzenia odpowiednich zmian. Wykonalne, prawda?
Czy to oznacza, że szczupłe kobiety z PCOS również powinny redukować masę ciała?
Zdecydowanie nie – aby dowiedzieć się jakie inne kroki podjąć, zajrzyj do artykułu o szczupłym PCOS.
Insulinooporność
Insulinooporność, czyli zmniejszona wrażliwość tkanek na insulinę, ma inne podłoże niż to, które występuje w przypadku niezwiązanej z PCOS otyłości. Co więcej, nawet pacjentki o prawidłowej masie ciała w PCOS mogą mieć insulinooporność. Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej pogarsza jednak sytuację.
Generalnie rzecz biorąc – dieta, która poprawia wrażliwość insulinową, a tym samym przyczynia się do uregulowania poziomu hormonów płciowych i w konsekwencji do zmniejszenia objawów, charakteryzuje się:
- niskim ładunkiem glikemicznym – jest to wskaźnik, który mówi o tym, jak bardzo w ciągu około 2-3 godzin po spożyciu danego produktu czy posiłku wzrośnie poziom glukozy we krwi
- wysoką zawartością białka (jednak w granicach normy)
- umiarkowaną, a nawet niską (ale wciąż nie ZA niską) zawartością węglowodanów
- obecnością regularnej aktywności fizycznej – niezwykle ważny aspekt
Istnieją również badania wskazujące, że spożycie większej części zapotrzebowania energetycznego (czyli kalorii) w pierwszej połowie dnia, ma lepsze działanie na poprawę insulinowrażliwości, niż przesunięcie ich na godziny wieczorne.
Dieta o niskim ładunku glikemicznym
Dieta o niskim ładunku glikemicznym jest bogata w błonnik. Znajdziemy go w warzywach, owocach, produktach pełnoziarnistych takich jak pieczywo razowe, płatki owsiane, kasze czy brązowy ryż. Charakterystyczne dla niej jest także wyższe spożycie białka i włączenie zdrowych tłuszczy takich jak oliwa, olej lniany, orzechy, migdały, nasiona (sezam, słonecznik i pestki np. dyni).
Istotne pod kątem ładunku glikemicznego są również takie szczegóły jak wybieranie całych owoców i warzyw zamiast ich rozdrobnionych wersji np. koktajli (chociaż i tak to będzie super zmiana, jeżeli dotychczas nie jadłaś ich za wiele). Warto pamiętać, aby nie rozgotowywać potraw, nie szaleć ze słodyczami, szczególnie tymi kupnymi. Sklepowe słodkości często są bogate w tłuszcze trans, pogarszające insulinowrażliwość.
Ładunek glikemiczny obniżają również białko i tłuszcz.
Generalnie większość założeń diety w przypadku insulinooporności pokrywa się z założeniami diety śródziemnomorskiej, o której możesz przeczytać tu:
Suplementacja kwasami omega 3
Kwasy omega 3 poprawiają gospodarkę lipidową organizmu i regularność cyklu miesięcznego. Pomagają zwiększyć poziom lipoprotein HDL, przy jednoczesnym zmniejszeniu LDL, czyli wpływają korzystnie na zdrowie w kontekście chorób układu krążenia.
Magnez
Okazuje się, że niedobór magnezu często wiąże się z występowaniem insulinooporności. Jego odpowiednia podaż wraz z dietą poprawia wrażliwość insulinową. Zamiast korzystania z suplementów, polecam zadbać o jego podaż z naturalnych źródeł. Dobre źródła magnezu to np. naturalne kakao, kasza gryczana, woda wysoko mineralizowana bogata w magnez, pestki dyni, szpinak czy quinoa.
Inozytol
Odgrywa ważną rolę w procesie dojrzewania komórek jajowych. U kobiet z PCOS często zauważa się jego obniżony poziom. Cytując oficjalne stanowisko Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, suplementacja inozytolu powoduje „Zmniejszenie hiperinsulinemii […], prowadzi do zwiększenia częstotliwości owulacji, przywrócenia regularności miesiączkowania, zmniejszenia hiperandrogenizmu oraz poprawy gospodarki węglowodanowej”.
Poprawione zostają wszystkie zaburzone parametry hormonalne. Na rynku polskim jest obecnie dostępny jeden suplement zawierający myo-inozytol.
O tym jaki inozytol i w jakiej dawce najlepiej suplementować, przeczytać w wpisie Jaki inozytol wybrać? – porównanie suplementów.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o diecie w PCOS
Jeżeli chcesz się ze mną skontaktować bezpośrednio lub chciałabyś podjąć się współpracy i nie martwić samodzielnymi porządkami w diecie, zajrzyj do zakładki oferta lub kontakt.